نمای ساختمان یا ویلا اولین چیزی است که با دیدن یک بنا به آن توجه می کنیم. میزان جذابیت بصری و خلاقانه بودن نما فاکتوری است که چه در زمان فروش ساختمان و چه در زمان خرید ویلا روی نظر مشتری تأثیر می گذارد. چه بسا طراحی داخلی های قدرتمند و حرفه ای که به خاطر جدی نگرفتن طراحی نمای شایسته و درخور توجه؛ نادیده گرفته شده و هیچوقت به چشم نمی آید. از طرفی در بسیاری از موارد هزینه کردن روی طراحی نما باعث بالا رفتن ارزش مادی ویلا یا ساختمان شده و به گونه ای سرمایه گذاری محسوب می شود؛ و نه هزینه ی اضافی.

سبک طراحی ساختمان و نمای آن  ویژگی هایی است که موجب زیبایی بیشتر ساختمان می گردد. این زیبایی می تواند در کلاسیک یا مدرنیته تعریف شود. در واقع جوامع با انتخاب سبک طراحی برای ساختمان در تلاشند فرهنگ، آداب و رسوم و عقاید خود را در ظاهر ساختمان هایشان القا کنند. بدین شکل در صورت استقبال از سبک ها، فرهنگ خود را به به اقلیم های دیگر منتقل می نمایند. با توجه به مسائل گفته شده؛ فرم، تکنیک، جغرافیا و مواد موجود در هر منطقه عوامل تاثیر گذار در سبک طراحی می باشند.

سبک طراحی ساختمان از سه شاخص اصلی تشکیل شده است:

-المان ظاهری

-روش ساخت

-متریال ساختمانی

 

طراحی نما به سبک مدرن

دهه های اخیر شاهد انقلابی عظیم در سبک و سیاق طراحی نما و معماری بوده است. طراحی نما به سبک مدرن محصول این انقلاب است که با دگرگونی سبک های قدیمی تر از خود، یعنی؛ سبک های کلاسیک، رومی و ویکتوریایی و. متولد شد. اغراق نیست اگر بگوییم در هزاره ی سوم طراحی نمای مدرن یا به صورت کلی تر معماری مدرن، پر طرفدارترین سبک معماری و طراحی نما است که به تنهایی در برابر شکوه و صلابت سبک های کلاسیک، قد علم می کند. بی دلیل نیست که طراحی نمای مدرن را سبک برتر طراحی نما می دانیم و آن را در رتبه ی اول برترین سبک های طراحی نما قرار می دهیم؛ اما چه فاکتورهایی طراحی نمای مدرن را از سبک های باستانی متمایز می کند؟
در ابتدای شکل گیری سبک مدرن، مردم از متریال آسیب پذیر و الگوهای نسبتاً تکراری سبک کلاسیک، دل زده شده بودند. به این ترتیب مصالح جدید با عمر طولانی تر، تکلف کمتر و البته هزینه ی بسیار کمتر به صنعت طراحی نما وارد شدند. به کار گرفتن تکنولوژی در تولید مصالح و خلاقیت در طراحی نما، دو مشخصه ی اصلی طراحی نما به سبک مدرن هستند.

همان طور که در تصویر بالا مشاهده می کنید. در طراحی نمای مدرن، خبری از نقش های پر زرق و برق و تجمل گرایانه نیست. در عوض در سبک مدرن متریال جدید و نوین بار زیبایی طراحی نمای ویلا را به دوش می کشند؛ و جذابیت نما با به کارگیری خلاقیت در طراحی نما به چشم می آید.

در یک جمع بندی ۳ خصوصیت اصلی طراحی نمای مدرن به شرح زیر است:

•استفاده از متریال نوین و بدیع با دوام بیشتر به جای نقش های تزئینی

•اصل خلاقیت در طراحی نما، به عنوان شالوده ی جذابیت آفرینی در سبک مدرن

• کاهش هزینه های اضافه بدون از دست دادن جذابیت در طراحی نما

 

 

طراحی نما به سبک کلاسیک

سبک اصلی و باستانی طراحی نما که قرن های متمادی ضامن شکوه و جلال کاخ های سلطنتی بوده است. خاستگاه این سبک پر صلابت، تمدن های یونان و روم می دانند. در دوره کوتاهی طراحی نمای کلاسیک، کم فروغ شد؛ اما این سبک پیر و سالخورده، راه خود را از میان نمای جذاب مدرن، باز کرده و به عنوان یک سبک یونیک و برتر با جذابیت چند برابر، دوباره مطرح شد.

همانطور که در تصویر بالا می بینید رکن اصلی طراحی نما به سبک کلاسیک، القای حس قدرت و جلال در کنار زیباییِ خیره کننده است و برای رسیدن به این هدف از متریال پرنقش ونگار، مثل سر ستون های سلطنتی و گچ بری های هنری و کتیبه های با عظمت استفاده می شود.

سبک کلاسیک زیر شاخه های متنوعی دارد، اما زیر سبک اصلی آن طراحی نما به سبک یونانی و رومی است. 

مصالح

در این نوع نما، بیشتر از انواع سنگ‌هایی نظیر تراورتن، مرمر، گرانیت و در موارد محدود از سیمان‌سفید استفاده می‌کنند. نکته‌ای که باید در نظر گرفت این است که اجزای زیادی از نمای کلاسیک به‌صورت قطعات از پیش آماده هستند و در محل فقط روی بدنه خارجی نما نصب می‌شوند.

دلایل رواج نمای کلاسیک

۱. ریشه‌های فرهنگی

با توجه به تغییرات سبک زندگی مردم و بررسی روند تمایل مردم و پیمانکاران به داشتن نمای کلاسیک یا رومی، می‌توان به رواج تجمل‌گرایی زندگی امروزی پی برد. درواقع هرچه تزئینات و جزئیات در طراحی داخلی و خارجی ساختمان بیشتر باشد نشانگر تمایل مردم به تجمل‌گرایی است. جامعه شناسان بر این باورند که نمای کلاسیک یا رومی پاسخی به نیاز سندروم کاخ‌نشینی مردم است که این در تضاد با معماری اسلامی و معماری ایرانی است.

۲. احساس مرفه بودن

گرایش مردم و پیمانکاران به نمای کلاسیک یا رومی از وقتی آغاز شد که ساختمان‌های کلاسیک یا رومی با بیشترین قیمت در شهرهای مختلف مخصوصاً تهران به فروش رسید و این باعث شد که افراد ثروتمند به ساخت نماهای کلاسیک یا رومی پرداختند، این روند محدود به مناطق شمال شهر تهران نشد و مردم قشر متوسط نیز درگیر این رقابت بی‌اساس شدند.

۳. در دسترس بودن مصالح

از عوامل دیگر گسترش نمای کلاسیک یا رومی باید به در دسترس بودن مصالح آن اشاره کرد. درواقع کشف معادن سنگ بخصوص سنگ تراورتن باعث شد مصالح موردنیاز این نما به‌راحتی خریداری شود و به مصرف برسد. از طرفی افزایش کشف معادن سنگ باعث کاهش قیمت سنگ در بازار شد و این تمایل مردم را به نمای کلاسیک یا رومی افزایش داد.

۴. شاخص سازی ساختمان

 

همان‌طور که میدانیم اولین عامل تأثیرگذار بر مخاطب ساختمان، نمای خارجی آن است پس برای جذب مخاطب می‌توان از طریق شاخص سازی نمای ساختمان اقدام کرد. نمای کلاسیک یا رومی پاسخ مناسبی برای متفاوت کردن ساختمان نسبت به دیگر بناهاست. تناسبات و نظم موجود در طراحی نمای کلاسیک یا رومی دلیل زیبا شدن این نوع نما است.

 

طراحی نما به سبک رومی

در سبک رومی قبل از هر چیز به زیبایی و شکوه پرداخته می شود. در طراحی نمای ساختمان از متریال های گران قیمت و لوکس استفاده می شود. همانطور که با دیدن تصویر احساس کردید، این سبک رومی در طراحی نما، توسط شرکت های معتبر طراحی نما در ویلاهای شمال تهران پیاده شده است.

همانطور که در تصویر بالا می بینید؛ در طراحی نما به سبک رومی از سنگ مرمر، تراورتن و گرانیت استفاده می شود که حس لوکس بودن و ثروتمندی را القا می کند. سنگ ها معمولاً به رنگ های روشن و کرم مانند هستند. البته برای کاهش هزینه ها، گاهی از سیمان برای طراحی نما به سبک رومی استفاده می شود.

فاکتور دیگر در سبک رومیِ طراحی نما، نورپردازی هنرمندانه به خصوص در شب است. مجموعه ی متریال های لوکس و نقوش سلطنتی که در کنار قوس ها و طاق های با شکوه که توسط ستون های بلند و تراشیده، عظمت آن دو چندان شده است؛ همه و همه عناصر اصلیِ طراحی نما به سبک رومی هستند که ثابت می کنند. 

در ادامه به معرفی برخی از المان‌های رایج نمای کلاسیک می‌پردازیم

ستون‌های کوتاه تزئینی

استفاده از ستون‌های با سطح مقطع دایره به‌جای چندضلعی

سرستون‌ها و کله‌گاوی‌ها

قوس‌های بزرگ همراه با نقشه‌های ظریف برجسته

انواع کتیبه، گلویی‌ها، هلال، قاب پنجره

استفاده از المان‌ها ارتباط مستقیم با میزان بودجه سازنده دارد. به‌عبارت‌دیگر هرچه بودجه ساخت کمتر باشد تعداد المان‌های استفاده‌شده کمتر خواهد بود.

نکته‌ی دیگری که در طراحی و اجرای این نوع نما باید مدنظر قرارداد، متناسب بودن المان‌های به‌کاررفته است درواقع ابعاد المان‌های به‌کاررفته، با توجه به ویژگی‌های ابعادی ساختمان تغییر خواهد کرد. درنتیجه نمای کلاسیک یک نمای منحصربه‌فرد است. به همین دلیل نمی‌توان نمای ساختمان‌های مختلف را کپی‌برداری کرد.

طراحی نما به سبک نئوکلاسیک

سبک نئوکلاسیک در قرن ۱۸ میلادی ظهور کرد و تا امروز معماری های جذاب و طراحی نماهای خیره کننده ای را به نام خود ثبت کرده است. سبک نئوکلاسیک را می توانیم ترکیبی از دو سبک مدرن و کلاسیک بدانیم؛ چرا که متریال مورد استفاده در این سبک، مشابه سبک مدرن است؛ اما طراحی نما در سبک نئوکلاسیک با اصول سبک کلاسیک جلو می رود.

در تصویر بالا هم می بینید که شمای کلی نمای ساختمان ما را یاد طراحی نما به سبک کلاسیک می اندازد اما ریزه کاری ها و شلوغی متریال تزئینی (که در سبک کلاسیک داشتیم) دیده نمی شود. در طراحی نما به سبک نئوکلاسیک مشابه سبک مدرن از اشکال هندسی منظم و بدون جزئیات استفاده می شود. همچنین در طراحی نما به سبک نئوکلاسیک، نمای ساختمان یا ویلا مسطح تر به نظر می رسد و برجستگی کمتری دارد که باعث پیوند بیشتر سبک نئوکلاسیک با طراحی نماهای مدرن و امروزی شده است.
ابعاد بزرگ و عظیم، دیوارهای خالی و بدون طرح، استفاده بی اندازه از ستون، ستون های خالی (بدون سر ستون های مفصل) که تنها جنبه تزیینی دارند، سازه ها و ساختمان های بزرگ، خطوط مشخص و تمیز از ویژگی های اصلی طراحی نما به سبک نئوکلاسیک است.

طراحی نما به سبک پست مدرن

چهارمین سبک برتر طراحی نما، سبک فرا مدرن یا پست مدرن است. بعد از جا افتادن سبک مدرن و استفاده ی آن در بیشتر طراحی نماها، دو معمار اروپایی به نام دنیس اسکات و رابرت ونتوری، مرزهای خلاقیت و نوآوری در طراحی نما را گسترش دادند و به جای استفاده از متریال های ساده و منظم که در طراحی نما به سبک مدرن رایج بود؛ از متریال هایی با اشکال هندسی نامنظم و عجیب و غریب! در طراحی نما استفاده کردند.

طراحی نما به سبک پست مدرن، امروزه طرفداران زیادی دارد. در زیر چند نمونه ی موفق و جذاب طراحی نما به سبک پست مدرن را مشاهده می کنید:

همان طور که در تصاویر مشخص است، اشکال هندسی به کار رفته در طراحی نما به سبک پست مدرن منحنی یا قوس دار هستند. این گونه نو آوری ها با طراحی نما به سبک پست مدرن مطرح شد که امروزه طرفداران بسیاری داخل ایران دارد. در واقع در طراحی نما به سبک پست مدرن، دست معمار به صورت افراطی باز گذاشته شده تا طرح های نو و جذاب خلق کند و این ویژگی، برتریِ سبک پست مدرن را نسبت به سایر سبک های رایج طراحی نما، ثابت می کند.
ویژگی دیگر طراحی نما به سبک پست مدرن که باعث قرارگیری آن بر سکوی چهارم برترین سبک های طراحی نما شده است؛ باز بودن دست معمار و طراح نما در استفاده از رنگ های گرم، در کنار رنگ های روشن و سرد یا به تنهایی است که باعث ایجاد که تضاد جذاب و خیره کننده شده و توجه رهگذران را به طراحی خاص و یونیک ساختمان یا ویلای شما جلب می کند.

طراحی نما به سبک مینیمال

تاکنون تصاویر زیادی از ویلاهای جذاب و خیره کننده دیده اید که در عین درخشش و زیبایی؛ بسیار ساده و بی تکلف هستند. این سبک از طراحی نما، سبک مینیمال یا ساده گرایی نام دارد که به تازگی جا خود را در ایران هم باز کرده و طرفداران قابل توجهی دارد.

همان طور که در تصاویر واضح است؛ در طراحی نما به سبک مینیمالیسم، هرگونه شکل و نقش تزئینی حذف شده و برای ایجاد نمایی خیره کننده و جذاب، تنها به بدنه ی اصلی ساختمان یا ویلا تکیه می شود و با کمک گرفتن از نورپردازی و فضاسازی، طراحی نمایی حرفه ای و درخشان انجام می شود.

در طراحی نما به سبک مینیمال، از رنگ های روشن و بیشتر رنگ سفید استفاده می شود. فضا سازی با کمک اشکال مکعبی شکل و کمک گرفتن از نورپردازی انجام می شود.

اصل اساسی در سبک مینیمالیسم، رسیدن به حداکثر زیبایی و شخصیت نمایی با حداقل جزئیات و تزئین است.

طراحی نما به سبک ویکتوریایی

طراحی نما به سبک ویکتوریایی، یکی از سبک های معماری پر زرق و برق است که در آن از بیشترین جزئیات و تزئینات استفاده می شود. در سبک ویکتوریایی علاوه بر دیوارها و نماهای جانبی ساختمان، سقف هم در طراحی نما به کار گرفته می شود.
طراحی نما به سبک ویکتوریایی در ویلاهای شمال ایران بسیار پرطرفدار است. بیشتر ویلاهایی که در شمال ایران مجذوب زیبایی آن شده اید؛ با استفاده از سبک ویکتوریایی طراحی شده اند. سقف های شیروانی، تراس های مجلل و زیبا از المان های اصلی طراحی نما به سبک ویکتوریایی هستند.

در تصویر مشاهده می کنید که برای طراحی نما در سبک ویکتوریایی، محدودیتی از لحاظ رنگ بندی ندارید و در انتخاب رنگ های مورد نیاز برای طراحی نما دستتان باز است. هرچند که در این سبک طراحی نما، رنگ های تیره مثل سرمه ای، زرشکی و مشکی بیشتر به کار می روند.

مورد دیگر پرداختن به جزئیات و نقش و نگارهاست. در طراحی نما به سبک ویکتوریایی، خبری از سر ستون های عظیم و کتیبه های با شکوه نیست؛ در عوض بیشتر به جنبه هایی زیبایی و ایجاد حس دعوت کننده در نمای ساختمان پرداخته می شود. تا جایی که ساختمان هایی که به سبک ویکتوریایی طراحی نما می شوند را عروسک می نامند.

طراحی نما به سبک ویکتوریایی بیشتر برای ساختمان های دو یا سه طبقه انجام می شود؛ اما به این معنی نیست که در ویلاهای یک طبقه نمی توان طراحی نما به این سبک را انجام داد.

 

 

طراحی نما به سبک رنسانس

 ۵ قرن پیش از عصر حاضر، معماران ایتالیایی با مطالعه و بررسی معماری های باستانی روم و یونان، سبک طراحی نما و معماری کلاسیک را احیا کردند و ویژگی هایی به آن افزودند که بعدها به معماری و طراحی نما به سبک رنسانس معروف شد.

در طراحی نما به سبک رنسانس، سر ستون ها و نقش های تزئینی که المان های سبک کلاسیک بودند، احیا شدند. به علاوه ی آن مواردی مثل طاقچه های دیواری و گنبدهای خوش ساخت هم به عنوان نوآوری های معماران ایتالیایی به عنوان امضاء، به معماری و طراحی نما به سبک رنسانس اضافه شد.

همان طور که تصویر بالا مشاهده می کنید؛ المان های اصلی طراحی نما به سبک رنسانس شامل یک درب بزرگ مرکزی و بهره بردن از تقارن در طراحی پنجره ها، برای بالا بردن شکوه و عظمت بنا است.

وجود گنبد که امضای اصلی طراحی نما به سبک رنسانس است در ابتدا در طراحی نمای بناهای مذهبی و کلیساها کاربرد داشت ولی بعدها در اصول طراحی نمای رنسانس راه پیدا کرد و به شکل گسترده در ساختمان های مختلف به کار گرفته شد.

از دیگر اصول طراحی نما به سبک رنسانس، استفاده از سنگ های آکوستیک و عایق صداست.

 

طراحی نما به سبک باهاوس

اصول طراحی نما به سبک باهاوس را می توان پدر سبک مینیمالیستی فعلی دانست. باهاوس نام مدرسه ای پیشگام در معماری و طراحی نما و واقع در آلمان بود. طراحان در این سبک تمامی اجزای تزئینی را حذف کردند و ساختمان هایی ساده با نمایی مسطح و بام های صاف را طراحی نمودند.

در نمونه ی بالا اصول طراحی نما به سبک باهاوس به خوبی مشخص است. کنار گذاشته شدن تزئینات و استفاده ی حداقلی از قوس ها و نقش های انحنا دار، به خوبی در سبک باهاوس به چشم می آید.

اصل اول در طراحی نما به سبک باهاوس تکیه بر کارکردگرایی و استفاده از متریال های بدنه ی ساختمان برای ایجاد جذابیت های بصری است. نقش های تزئینی در طراحی نما به سبک باهاوس جایی ندارد. هرچند در ساختمان های طراحی شده با این سبک، به شکل محدود مورد استفاده بوده است.

طراحی نما به سبک اسلامی

برخلاف تصور عامه ی مردم، طراحی نما به سبک اسلامی، به کشورهای مسلمان محدود نمی شود؛ بلکه در اسپانیا و بخشی از جنوب اروپا نمونه های آن را می بینیم.

همانطور که در تصویر مشخص است ویژگی های طراحی نما به سبک اسلامی به شرح زیر است:

در طراحی نما به سبک اسلامی، از المان های قدیمی و کهن که در مسجدها دیده می شود، خبری نیست. در واقع ترکیبی از طراحی نما به سبک مدرن و سبک اسلامی را شاهد هستیم؛ اما المان های کهن اسلامی عبارتند از:

مناره سازی؛ مناره بنایی آجری یا برج مانند است که دارای پنجره های کوچک و پله های پیچ در پیچ است. این یکی از قدیمی ترین عناصر معماری اسلامی است و در کنار بیشتر مساجد یافت می شود. ویژگی دیگر طراحی نما به سبک اسلامی، کاربرد وسیع گنبدهاست که از فاکتورهای مشترک بین سبک اسلامی و سبک های معماری و طراحی نمای اروپایی در عصر رنسانس است. وجود قوس هایی با شکل های مختلف دیگر ویژگی مشترک بین معماری رنسانس و سبک اسلامی است.

آنچه طراحی نما به سبک اسلامی را خاص می کند؛ اسلیمی ها و نقش و نگارهای خاص این سبک است که در بناهای تاریخی اصفهان به خوبی نمونه های آن را می بینیم.